Monitor komputerowy – ogólna nazwa jednego z urządzeń wyjścia do bezpośredniej komunikacji operatora z komputerem. Zadaniem monitora jest natychmiastowa wizualizacja wyników pracy komputera.
Obecnie używane monitory to ekrany komputerowe, obsługiwane przez komputer zwykle za pośrednictwem karty graficznej.
Od około 2005 roku rynek zdominowały monitory LCD. W najtańszych modelach sygnał jest nadal przesyłany analogowo przez złącze D-Sub. Bardziej bogato wyposażone modele posiadają gniazda cyfrowe, takie jak DVI, HDMI, DisplayPort, pozwalające uzyskać znacznie lepszą jakość obrazu i wyższe rozdzielczości.
Pierwszy polski komputer XYZ z 1958 r. używał synchroskopu, wyświetlającego na ekranie oscyloskopu, zawartość 16 słów pamięci w postaci 16 rzędów po 36 jasnych i ciemnych punktów. Następnie używany był dalekopis (np. ZAM 41) lub elektryczna maszyna do pisania (np. Odra 1305). Rolę monitora komputera domowego przeważnie pełnił telewizor.
W latach dziewięćdziesiątych i w pierwszych latach XXI wieku był najczęściej podłączany do gniazda 15-pinowego D-Sub. Do monitora sygnały przesyłane były w postaci analogowej (sygnały RGB). W tych czasach do profesjonalnych zastosowań graficznych stosowano specjalne karty graficzne i monitory, podłączane karty graficznej za pośrednictwem złącz BNC, a każdy z kolorów był przesyłany oddzielnie, co zmniejszało liczbę zniekształceń.
Podstawowym problemem przy produkcji monitorów CRT jest taka ich konstrukcja, aby z jednej strony nie miały zbyt dużych gabarytów, a z drugiej, aby ich ekran był możliwie jak najbardziej płaski. Jest to trudne do osiągnięcia, gdyż powierzchnia lampy kineskopowej jest zawsze wycinkiem sfery (ewentualnie walca).
Monitory LCD
Wypierają swoją starszą konkurencję jaką są monitory CRT. Stopniowo poprawiają się parametry monitorów LCD oraz spadają ich ceny. Podstawowym problemem przy produkcji monitorów ciekłokrystalicznych jest osiąganie dużej rozdzielczości przy zachowaniu jak najmniejszej bezwładności. Bezwładność monitorów ciekłokrystalicznych wynika z faktu, że każdy piksel wyświetlanego obrazu musi być osobno włączany (lub wyłączany) przy każdym odświeżeniu obrazu. Piksele są włączane i wyłączane sekwencyjnie – jeden, po drugim. Czym większa rozdzielczość, tym potrzeba więcej pikseli, co powoduje, że na włączenie każdego z nich zostają coraz krótsze odcinki czasu. Minimalny czas włączenia/wyłączenia piksela jest zaś ograniczony czasem orientacji ciekłych kryształów w polu elektrycznym, które to zjawisko jest podstawą działania tych monitorów.
CRT
Wady :
-kineskop wymusza stosowanie dużych objętościowo obudów,
-monitory CRT są ciężkie,
-zużywają dużo energii,
-są szkodliwe dla zdrowia z powodu generowania silnego pola elektromagnetycznego,
-migotanie obrazu źle wpływa na wzrok,
-konstrukcje kineskopów nie gwarantują idealnej geometrii obrazu.
Zalety :
-fosfor, którym pokrywa się wewnętrzną stronę ekranu, gwarantuje doskonałe nasycenie barw,
-monitory CRT pozwalają na uzyskanie optymalnej jakości obrazu w różnych rozdzielczościach,
-fosfor emituje światło we wszystkich kierunkach, dlatego kąt widzenia sięga w monitorach CRT 180 stopni,
-jest znacznie tańszy od Monitorów LCD.
LCD
Wady :
- -Słaba jakość odwzorowania kolorów – tylko najtańsze egzemplarze,
- – Słabe kąty widzenia – tylko najtańsze egzemplarze,
- – Słaby czas reakcji matrycy powodujące efekt smużenia obrazu – tylko najtańsze egzemplarze,
- – Martwe piksele,
- -Światło zawsze w jakimś stopniu będzie pochłaniane przez warstwę ciekłokrystaliczną
- gdy patrzymy złym kontem pojawia się zły obraz i wszystko złe co leci w telewizji.
Zalety :
- – Idealna geometria obrazu,
- -Świetna jasność,
- – Bardzo wysoki kontrast,
- – Niski pobór energii,
- -Mała waga i wymiary,
- – Brak efektu zmęczonego wzroku.
- – Duży rozmiar,
Testowa 